A-Genel Kapsamı: 

Bu yazımızda KGK nun Bağımsız Denetim Yönetmeliği  geçici hükümleri ile 15 yıllık meslek mensuplarına tanınan Bağımsız Denetçi hakkı ile ilgili, mesleki tecrübe süresinin nasıl hesaplanacağı üzerinde durulacaktır.

Yönetmeliğin yayinlanmis olduğu 26.12.2012 tarihinde YMM olmaya hak kazananlar ile SMMM olmaya hak kazanan 15 yıl mesleki tecrübeye sahip olanlar sınav şartı aranmaksizin kurumca yapılacak egitimlere katılmaları ve başarılı olmaları şartıyla Bagimsiz Denetci olabileceklerdir.

Kurumun yayınladığı ilgili  Yönetmeliğin 15 ndi maddesi(3) de

“Bu Yönetmelik uygulamasında mesleki tecrübe bağımsız denetimde fiilen geçirilen süredir. Ancak, 3568 sayılı Kanun kapsamındaki mesleki faaliyetlerde veya aynı Kanun uyarınca staj ve stajdan sayılan hizmetlerde bulunulan süreler de bu sürenin hesabında dikkate alınır. Dört yılı aşmamak üzere 14 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen alanlardaki lisans ve lisansüstü eğitim süreleri bu süreye ilave edilir. Bu sürenin hesabında yukarıda belirtilen faaliyetlere başlama tarihi esas alınır ve kamu kurum ve kuruluşlarında geçirilen süreler hariç olmak üzere, bir yıldan fazla süreyle bu faaliyetlere ara verilmesi durumunda ara verilen süreler dikkate alınmaz”

Fikrasi hüküm altına alinmaktadir. Burada mesleki tecrübe ” Bagimsiz denetimde fiilen geçirilen süredir” seklinde tanimlanirken, bu sürenin neleri kapsayacağı da, nelerin bu süreden sayılacağı da devami cumlesinde sayilmaktadir.

Yine yonetmelikte “15  yıl mesleki tecrübeye sahip olunanlardan uygulamalı mesleki egitim şartı aranmaz” hükmünü getirmektedir. .”

Buna göre;Bagimsiz denetimde fiilen geçirilen süre yerine alınacak süreler şöyledir.

-3568 sayılı Kanun kapsamındaki mesleki faaliyetlerde veya aynı Kanun uyarınca staj ve stajdan sayılan hizmetlerde bulunulan süreler,

-Dört yılı aşmamak üzere 14 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen alanlardaki lisans ve lisansüstü eğitim süreleri, yukarıda ki süreye ilave edilecek.

-Bu sürenin hesabında yukarıda belirtilen faaliyetlere başlama tarihi esas alınır,

-Kamu kurum ve kuruluşlarında geçirilen süreler hariç olmak üzere, bir yıldan fazla süreyle bu faaliyetlere ara verilmesi durumunda ara verilen süreler dikkate alınmayarak,

15 yıllık mesleki tecrubenin hesaplanmasında dikkate alınacaktır.

B-Sürelerin Hesaplanmasında Gün,Ay Hesabı:

Yönetmeliğin tamamını incelediğimizde sûrelerin hesaplamasında gün ve/veya ay  hesabı yada biz vergi uzmanlarının kullandığı gun gun sayma hesabının alınacağına iliskin hiç bir maddede bir açıklama bulunmamaktadır. Yani süreler hesaplanırken hizmet sûrelerinde çalışılan gün yada ay üzerinden hesap yapılmayacaktır. Bunun yaninda yonetmelikte yili doldurmus meslek tecrubesi  gibi bir cumle gecmemektedir.Bunun ötesinde ” yillik mesleki tecrube” kelimesi gecmektedir. Yani “yillik” kelimesi kullanilmaktadir. Yönetmelik açıkça yıl hesabını göstermektedir ve her hükümde “yıl”a deginmektedir. Ornegin basit bir hesaplama ile fiilen üniversite mezuniyeti ve staj ile toplam 7 yıl olan sürenin yaninda fiilen 2005 yılının Haziran ayında goreve başlayan  meslek  mensubu fiilen 2013 Haziran ayında 15 yılını dolduracaktir. Ama meslek mensubu 31.12.2012   Gunü 15 yıllık meslek mensubudur. Özetle sürenin hesabında gün, ay hesabı değil ” yıl” hesabı alınmalıdır.

C-Sürelerin Hesaplanması;

Bütün bu açıklamalara göre 15 yıllık mesleki tecrubenin hesaplanması su sekilde olacaktır.

Yönetmelik gereği 15 yıllık mesleki tecrübeye sahip olanlar da mesleki egitim şartı  aranmayacaktir. Mesleki tecrübe Bagimsiz denetimde fiilen gecen süre olup, bu sürenin hesaplanmasında aşağıdaki süreler dikkate alınacaktır.

a) 3568 sayılı Kanun kapsamındaki mesleki faaliyetlerde veya aynı Kanun uyarınca staj ve stajdan sayılan hizmetlerde bulunulan süreler,

b) Dört yıllık üniversitede gecen süre,

c)SMMM ve YMM lerde fiilen meslekte gecen sürelerin( eğer bir yildan fazla sureyle bu faaliyetlere ara verilmişse verilen aralar calışma süresinden dusulmelidir. )

Toplamı yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihte 15 yılı buluyorsa Bagimsiz Denetci olunacaktir.

1-Sürenin ilk hesaplanmasında meslek yasasında ki “ faaliyete başlama” yılı esas alınacaktır.

-Meslek yasasında faaliyete başlama yılı aynı zamanda staj ve staja başlama da faaliyet yerine gececeğinden “staj sınavına alıp bir meslek mensubu yanında staja başlama yılı” ilk başlangıç olarak ele alınacaktır.

Meslek yasasında yine Staj ve Staj dan sayılan durumlar sayılmaktadır. Bu durumlar özellikle Kamu Kurum ve Kuruluşunda mesleki faaliyet yerine gecen süreler bulunmaktadır. Bu süreler de genellikle ilgili Kamu Kurumu na başlama yılı dır.

Örneğin Vergi Müfettişli gine başlama günü/yılı ve 3 yıllık Muavinlik dönemi Meslek Yasasında Staja başlama ve Staj Sayılan hizmetlerdendir. Dolayısı ile Vergi Müfettişi nin mesleki faaliyete başladığı yıl 15 yılın hesabında Mesleki Faaliyete başlama tarihidir.

2-Yine Yönetmelik gereği yukarıdaki süreye 4 yıllık Lisans Egitimi Süresi de eklenecekir.

Diğer taraftan 4 yıllık finans eğitimi bulunmayan SMMM ler Bağımsız Denetçi olunmanın temel şartlarını sağlayamadıklarından bunlar için herhangi bir hesaplama yapılmayacaktır.

3-15 yılın hesabında yukarıda ki madde de Staja başlama ve Staj sayılan hallere başlama faaliyetin başlangıcı olarak alındıgında bu süreye 4 yıllık lisans eğitimi eklendiğinde ve kesintisiz olarak devam edilmişse  ( 1 yılı aşan ara vermelerde bu sure hesap edilen süreden düşülecektir.)  yönetmeliğin yayımı tarihi itibariyle 15 yılı mesleki faaliyete tecrübeye denk geliyorsa Bağımsız Denetçi kakkında yararlanabilinecektir.

YMM ler açısından Faaliyete Başlama yılı ; Eğer YMM lik süresi Meslek Mensubu sayılan hallerden yani Kamu Kurum ve Kuruluşlarında çalışmakla 10 yılı doldurmaktan geliyorsa sürenin hesabında Kamu Kurum Kuruluşuna başlama yılı faaliyete başlama yılı olarak alınacaktır. Yine 4 yıllık lisans eğitimi bu süreye dahil edilecektir. Toplam bu sure kesintisiz 15 yılı buluyorsa ( 1 yılı aşan ara vermelerde bu sure hesap edilen süreden düşülecektir.), Geçici Hükümler geregi 15 yıl a verilen Bağımsız Denetçilik hakkından faydalanılacaktır.

Örnek 1; Halihazırda YMM olarak mesleki faaliyette bulunan  Bay(M) nin mesleki faaliyeti ile ilgili süreleri şöyledir.

-1999 yılında Maliye Bakanlığı Maliye Müfettiş Yrd lığına başlamıştır.

-2009 yılında Maliye Bakanlığından ayrılarak Özel bir şirkette yöneticilik görevini   2011 e kadar ifa etmiştir.

-2011 yılından bu güne kadar YMM olarak mesleki faaliyetini icra etmektedir.

Bu durumda sure şu şekilde hesaplanacaktır.

-Mesleki faaliyete başlama yılı; 1999 esas alınacaktır.

-Maliye Bakanlığında geçen sure ise 10 yıldır.

-Lisans mezuniyeti için 4 yıl esas alınacaktır.

-Özel şirkette çalışma süresi 3 yıl mesleki faaliyetten sayılmayacaktır.

-YMM olarak 1 yıl çalıştıgı dönem mesleki faaliyetten sayılacaktır.

Sonuç olarak mesleki faaliyette geçen sure (10+4+1=)15 yılı buldugundan Bay(M) 15 yıılık mesleki faaliyette bulunduğundan geçiş hükümleri ile Bağımsız Denetçi hakkından yararlanabilecektir.

Örnek 2; Bay (M) YMM olmakla birlikte Özel bir şirkette halihazırda çalışmaya devam ediyorsa bu durumda toplam süresi

-Kamu Kurumunda geçen 10 yıllık sure ve

-Üniversite mezuniyeti için 4 yılllık sure

-Toplam da (10+4=)14 yıl olduğundan geçiş hükümlerinden yararlanarak Bağımsız Denetçi olamayacaktır.

Ornek 3; Bay (A) YMM lik hakkını almakla birlikte halen Bakanlıkta görevine devam ediyorsa Kamu kurumunda geçen sure mesleki tecrübeden indirilemeyeceği  için

-Kamu Kurumunda geçen 13 yıllık sure ve

-Üniversite mezuniyeti için 4 yılllık sure

-Toplam da (14+4=)18 yıl olduğundan geçiş hükümlerinden yararlanarak Bağımsız Denetçi olabilecektir.

Ornek 4- SMMM Bay(A)  2002 yılında mesleki stajına başlayarak 2007 yılında SMMM ruhsatının almış ve  mesleki faaliyetine başlamıştır. iki yıl fiilen mesleki faaliyetine devam etmiş ve ikinci yılın sonunda,2009 yılında başladığı denetim şirketinde çalısmalarına devam etmektedir.

-Bay(A) mesleki faaliyete başlama tarihi 2002 yılı olduğundan yönetmeliğin yayım tarihi itibariyle 11 yıllık mesleki tecrübesi sayılacaktır. Bu sürenin iki yılı kendi mesleki faaliyeti icra etmesinden, 4 yılı da denetim şirketin de çalışmasından kaynaklanmaktadır.

-SMMM olarak ruhsatın 2007 yılında alınmış olması faaliyetin başlangıcı açısından bir önemi bulunmamaktadır. Yukarıdaki madde hükümlerine gore staj ta geçen süreler dikkate alınacaktır.

-Denetim şirketinde çalışılmış olması SMMM faaliyetlerindendir. Çünkü meslek yasasına gore YMM sınavına girebilmek için bu süreler mesleki süreden sayılmaktadır.

-Bugun itibariyle lisans süresi ilave edildiğinde toplam(11+4=)15 yıl mesleki tecrübeye sahip olacaktır. Bu gün itibariyle 15 yılı tamamlamıştır. Geçici hükümlere gore Bağımsız Denetçi hakkından yararlanabilecektir.

Örnek 5;Bay (A) yukarıda ki örnekte fiilen mesleki faaliyetinden sonra  2010 yılında özel bir şirkette SMMM olmasına ragmen 1.ci derece imza yetkisine sahip olmadan muhasebe müdürlüğünde çalışıyor olsun, bu takdirde sure aşagıda ki gibi hesaplanacaktır.

-Mesleki faaliyetlerine başlama yılı 2002 yılı,

-Mesleki faalitlerde geçen sure 2010 yılı na kadar. Yani toplam 9 yıl

-Lisans süresi 4 yıl

Bay(A) 2010 yılından sonra mesleki faaliyetine ara verdiğinden, meslek yasası gereği 1.ci derece imza yetkisine haiz iş yapmadığından, 2010 yılına kadarki sure esas alınacaktır.

-Mesleki faaliyetinde geçen sure(9+4=)13 yıl olacaktır. Bugün itibariyle 15 yılı tamamlamamistir. Geçiş hükümlerinden yararlanamayacaktır.

Örnek 6:Bay A yukarıdaki ornekte 1999 yılında fiilen mesleğe başlamış olsa idi  2010 yılında yine imza yetkisi olmaksızın özel bir şirkette çalışıyor olsa ,meslekte gecen fiili süresi 11 yıl olacaktı ve toplamda (11+4=)15  yılı 15 yıl mesleki tecrübeye sahip olacak olup, Bagimsiz Denetci geçiş hükümlerinden yararlanabilecektir.

Örnek 7; Bayan(K) mesleki stajına 2006 yılında başlamıştır. 2009 yılında SMMM ruhsatına sahip olup, çalışma hayatının tamamını denetim şirketinde geçirmiştir. Halihazır da bir denetim şirketinde çalışmalarına devam etmektedir.

_mesleki faaliyetlerine 2006 yılında başlamıştır

-Yönetmeliğin yayımı tarihi itibariyle faaliyet yılı 7 yıldır.

-Lisans mezuniyeti de 4 yıl

Olarak alındığında mesleki tecrübesi (7+4=)11 olacaktır.

Bayan (K) bugün itibariyle mesleki tecrübe için 15 yıl şartını dolduramamaktadır. Bayan(K) KGK nunca yapılacak Bağımsız Denetçilik sınavına girecek olup, aynı zamanda  sorumlu ortak denetçi olabilmesi için de iki yıl mesleki staj şartını da yerine getirmesi gerekecektir.

Özetlemek  gerekirse;

-Stajına 2002 yılında başlayan SMMM kesintisiz ve fasılasız meslek mensubu olarak çalışıyor ise yada mesleki faaliyetine ara vermekle birlikte meslek yasası geregince SMMM süresinden sayılan hallerde 1.derece imza yetkisi, üniversite kadrosu vb yerlerde geçirmiş se , yönetmeliğin yayım tarihi itibariyle 15 yıllık meslek mensubu sayılacaktır.

-YMM ler sınav la SMMM likten geliyorlar ise SMMM te gecen süreleri zaten sağlamışlardır. SMMM lik te staja başlamak ile YMM likte geçen sürelerle birlikte 15 yılı dolduruyorlar ise 15 yıllık meslek mensubu sayılacaktır.

-YMM mesleğini icra edenlerden Kamu Kurumların dan gelenler, Kamu kurumlarına girişleri mesleki faaliyete başlama sayıldığından , kurumlara giriş tarihi 2002 yılı olanlar fasılasız meslek mensubu olarak çalışıyor iseler 15 yıllık meslek mensubu sayılacaktır.

SELÇUK YÜCEL

YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİR